هشدارشیوع بیماری تب برفکی

هشدارشیوع بیماری تب برفکی

هشدارشیوع بیماری تب برفکی

مقاومت ویروس بیماری تب برفکی و همچنین شدت ضایعات و علائم کلینیکی بیماری در گاوهای پر تولید همراه با خسارات جبران ‌ناپذیر و غیرقابل بازگشت ورم پستان بوده و کاهش شدید تولید و در مواقعی قطع کامل شیر را به همراه دارد. سقط، جذب جنین و ضایعات غیر قابل جبران دستگاه تولید مثلی به همراه هزینه های کلان درمان دام های مبتلا (عفونت‌های ثانویه) و در مواقعی غیراقتصادی شدن و در نتیجه حذف دام مبتلا در اثر شدت ضایعات و همچنین تلفات دامهای جوانتر گله، همگی اقتصاد واحد دامپروری را نشانه گرفته و خسارات جبران ناپذیری را به دامدار تحمیل می کند. این بیماری به دلیل سرعت انتشار و شدت عفونت‌زائی، جزء مهمترین بیماری‌های ویروسی دام محسوب شده و در رده بیماریهای گروه A بیماری‌های واگیر دام قرار می گیرد. در کشور ما نیز این بیماری یکی از مهمترین عوامل تهدیدکننده سرمایه دامی و تولیدات دامی و اولین بیماری جدول مبارزه با بیماری‌های دام محسوب می‌گردد. لذا با توجه به گزارشات واصله مبنی بر شیوع بیماری تب برفکی در کشور به دامداران عزیز توصیه اکید می گردد علاوه بر واکسیناسیون به موقع کل گله، رعایت نکات کامل بهداشتی و کنترل ترددها را در دستور کار قرار دهند.

نکاتی در مورد بیماری تب برفکی

۱- مهم ترین و اساسی ترین روش پیشگیری و کنترل بیماری تب برفکی به کارگیری اقدامات بهداشتی و قرنطینه ای است به نحوی که از ورود ویروس به یک گله و یا جمعیت جلوگیری نماید.

۲- جلوگیری از ورود هر نوع دام جدید به داخل دامداری به ویژه دام های خریداری شده از میادین دام و فاقد سابقه بهداشتی دقیق و کامل، در مواقع بروز همه گیری بیماری

۳-خرید دام های دارای شناسنامه بهداشتی و حمل و نقل آن ها صرفاً با مجوزهای قرنطینه ای و از محل های مطمئن و مورد تائید دامپزشکی در شرایط عادی بیماری

۴- استقرار کلیه وسایل نقلیه در محوطه خارج از دامداری بخصوص ماشین هایمورد استفاده اکیپ های دامپزشکی و تلقیح مصنوعی و حتی کارکنان دامداری و جلوگیری از ورود آنها به محوطه دامداری

۵- ضدعفونی کردن ماشین های حمل شیر و علوفه در هنگام تردد به دامداری با استفاده از حوضچه های ضد عفونی و دستگاه های سمپاش بابکارگیری مواد ضدعفونی کننده مناسب و با غلظت اثرگذار

۶- استفاده از لباس کار و چکمه مخصوص کارکنان دامداری هنگام ورود افراد به دامداری و به حداقل رساندن بازدیدهای غیر ضروری (جلوگیری از ورود افراد غیر مسئول به محدوده دامداری)

۷- اطلاع رسانی هرچه سریع تر به واحدهای دامپزشکی به هنگام بروز بیماری در دامداری (مشاهده علائمی همچون آب ریزش از دهان، لنگش، زخم دهان، پستان و بین سم ها)

۸- استفاده از ضدعفونی مناسب در آب آشامیدنی دامداری یا آب مورد استفاده در شیردوشی

۹- ضدعفونی جراحات بیماری

علائم بیماری:

علائم بیماری در گاو و گوسفند شامل آب ریزش از دهان، خمودگی، بی اشتهایی و لنگش بوده که این علائم ناشی از وجود تاول های دردناک در بافت پوششی لب ها، زبان، لثه ها، سوراخ های بینی، پوزه، بین انگشتان و پستانها می باشد. درگوساله ها و بره ها به واسطه حساسیت بالای آن ها نسبت به دام بالغ، هنگام بروز بیماری، به دلیل ابتلای آن ها به فرم قلبی بیماری (میوکاردیت) با تلفات بالاتری مواجه هستیم. علائم بیماری و زخمها در گوسفند و بز مشابه گاو، اما ملایم تر می باشد.

وضعیت بیماری در ایران:

بیماری تب برفکی یکی از بیماری های مهم و بومی در صنعت دامداری ایران است. این بیماری از بدو تاسیس تشکیلات دامپزشکی در ایران شناخته شده است. در حال حاضر سه تیپ O و A و Asia1 عمده ترین ویروس های مولد تب برفکی هستند که دو مورد اول از نظرآنتی ژن بسیار تغییر پذیر می باشند و بطور متوسط هر سه تا پنج سال شاهد حضور سویه های جدید بیماری هستیم که کارآیی واکسن های قبلی را کاهش می دهند. با توجه به شناسائی و مشاهده سویه جدید SAT1 در استانهای مرکزی (تهران، البرز، قم و اراک)، توصیه می شود دامداران عزیز بیش از پیش به رعایت نکات بهداشتی و بالا بردن سطح ایمنی گله توجه کنند.

درمان:

جهت کمک به بهبود شرایط بدن دام درمان های زیر توصیه می شود:

– تجویز ویتامین و داروهای تقویت کننده

– شستشوی جایگاه و دستگاه ها با مواد ضد عفونی کننده قوی

– استفاده از آنتی بیوتیک در صورت بروز عفونت های ثانویه

روش های گسترش و انتقال بیماری

بیماری تب برفکی فوق العاده مسری بوده و تعداد کمی از ذرات عفونی می تواند در دام، آلودگی ایجاد کند. منبع اصلی انتقال ویروس تب برفکی حیوانات آلوده بوده و این بیماری معمولا توسط جابجایی حیوانات آلوده منتشر می شود. انسان به عنوان یکی از ناقلین بیماری می باشد ولی حتی اگر جابجایی حیوانات و انسان نیز کنترل گردد، این بیماری می تواند به وسیله باد و پرندگان منتشر شود. انتقال ویروس تب برفکی در یک گله واکسینه نشده معمولا سریع اتفاق می افتد. شیر، اسپرم و سایر ترشحات بدن حیوانات آلوده ممکن است از چهار روز پیش از شروع نشانه های قابل مشاهده در حیوان، حاوی ویروس باشند. انتشار ویروس حدود یک روز قبل از شروع نشانه های قابل مشاهده آغاز می شود و چندین روز ادامه می یابد. بنابراین میزان بالای ویروس در ترشحات و شیر دام از نظر بیماری زائی اهمیت داشته و در شدت بروز بیماری حائز اهمیت است.

تلقیح مصنوعی با اسپرم های آلوده و تماس با لباسهای آلوده، وسایل کار دامپزشکی و نظایر آن همگی می توانند در انتقال بیماری نقش داشته باشند. بیش از ۵۰ درصد از نشخوارکنندگان در تماس با ویروس زنده تب برفکی می توانند ویروس را منتقل نمایند. حتی نشخوارکنندگان واکسینه شده در صورت تماس با ویروس زنده به عنوان حامل ویروس، ممکن است در انتقال بیماری نقش داشته باشند. به علاوه جابجایی ویروس تب برفکی در روی زمین تا ۶۰ کیلومتر گزارش شده است.

روش های مبارزه با بیماری تب برفکی

۱- درکشورهای آلوده به بیماری از طریق واکسیناسیون و رعایت موازین امنیت زیستی

۲-درکشورهای پاک از طریق رعایت ضوابط قرنطینه ای، معدوم سازی و حفظ موازین امنیت زیستی واکسیناسیون

واکسیناسیون

در کشورهایی مانند ایران که تب برفکی در آنها بومی است برای پیشگیری از بیماری در کنار رعایت اصول بهداشتی و امنیت زیستی انجام واکسیناسیون منظم ضروری است. واکسیناسیون در مواقع عادی هر ۴ ماه یک بار و در مواقع بروز همه گیری بیماری بسته به شرایط، توسط سازمان دامپزشکی کشور اعلام می شود.

دلایل ممنوعیت مصرف شیر دام‌های مبتلا به تب برفکی:

۱) وجود مقادیر بالای ویروس تب برفکی در شیر دام‌های مبتلا، مصرف این شیر می‌تواند باعث انتقال بیماری به انسان شود (اگرچه این بیماری در انسان بسیار نادر و خفیف است، اما امکان‌پذیر است)

۲) خطر گسترش بیماری:

مهم‌تر از خطر برای انسان، استفاده از این شیر می‌تواند به گسترش سریع بیماری در بین سایر گروه‌های گله‌ و دام‌های سالم منجر شود. ویروس بسیار مسری بوده و می‌تواند از طریق ظروف، حمل و نقل و افراد منتقل شود.

۳) کیفیت و سلامت شیر:

شیر تولید شده توسط دام بیمار از کیفیت پایینی برخوردار بوده و اغلب با طعم و بوی غیرعادی همراه است و ممکن است به علت ضعف سیستم ایمنی حاوی سموم یا باکتری‌های ثانویه باشد.

۴) عدم اطمینان از پاستوریزاسیون:

اگرچه حرارت دادن (پاستوریزاسیون) ویروس تب برفکی را غیرفعال می‌کند اما به دلیل خطر بسیار بالای گسترش بیماری در مراحل جمع‌آوری و حمل شیر، به طور کلی هرگونه استفاده از شیر دام‌های مبتلا ممنوع می‌باشد.

توصیه‌های بهداشتی هنگام ابتلای گله به بیماری تب برفکی:

۱) معدوم کردن کامل شیر دام‌های مبتلا

۲) جداسازی و قرنطینه سریع دام‌های مبتلا

۳) ضدعفونی کامل تمام تجهیزات شیردوشی و حمل شیر بلافاصله پس از تماس با دام مبتلا

۴) اجتناب از مصرف هرگونه محصولات لبنی محلی و غیر پاستوریزه در مناطقی که شیوع بیماری گزارش شده است.

۵) تماس با دامپزشک مشاور گله و سازمان دامپزشکی به محض مشاهده اولین علائم بیماری جهت انجام اقدامات ضروری لازم برای کنترل و مهار بیماری

۶) لغو کلیه ترددهای غیر ضروری و کنترل و ضد عفونی وسایل نقلیه وارد شده به واحد تولیدی

۷) اختصاص پرسنل تخصصی جهت شناسایی، جداسازی و درمان سریع موارد مشکوک جدید

(برگرفته از گروه اتحادیه دامداران استان البرز)