دامداران در دام تولید افتاده اند/ ارز دولتی به نام تولید کننده به کام رانت خوار ها

بازار؛ گروه استان‌ها: هم‌اینک دلیل کشتار دام‌های مولد، گرانی و کمبود خوراک برای سیر کردن آن‌ها به‌عنوان آخرین و تلخ‌ترین اقدام دامداران زیر فشار اقتصادی است.

بر این اساس کشتار و حذف دام‌ مولدی که هنوز کارایی دارد اقدامی غیرقابل‌جبران و تهدیدی برای تأمین امنیت غذایی کشور با به خطر انداختن ذخیره ژنتیکی دام کشور است.بنا بر گفته کارشناسان بازار گوشت و لبنیات با تضعیف رکن اصلی تولید این بخش یعنی دام‌های مولد در نهایت با ایجاد چالش برای اقتصاد و چرخه تولید ملی رقم خواهد خورد.

روند فزاینده کشتار دام های مولد که به سمت وقوع یک فاجعه ملی پیش می‌رود آمارهای نگران‌کننده‌ای برجای گذاشته چنانکه از ابتدای امسال تاکنون کشتار دام مولد در خراسان رضوی نسبت به پارسال ۳۰۰ درصد بیشتر شده است.

این روند با از بین بردن شغل سه هزار نفر که به‌صورت مستقیم در صنعت دام‌پروری فعالیت داشتند و به خطر انداختن اشتغال غیرمستقیم ۲۰ هزار نفر دیگر در خراسان رضوی، وضعیت تولید شیر و پرورش دام را در این استان نابسامان کرده است.

به‌منظور آشنایی با مشکلاتی که به قول کارشناسان ممکن است درنهایت به فاجعه‌ای ملی ختم شود بافرشید صراف مدیر عامل اتحادیه دامداران و گاوداران صنعتی خراسان رضوی به بحث و گفت‌وگو نشستیم.

* دامداری‌های صنعتی در حال حاضر با چه مشکلاتی دست‌وپنجه نرم می‌کنند؟
دامداران صنعتی مجموعه‌ای از تولیدکنندگان هستند که با زحمات فراوان و طاقت‌فرسا توانستند یک مجموعه اقتصادی را باروش های مختلف و با استفاده از تجربه و علم نوین و هزینه کرد برای بکارگیری فنّاوری ایجاد کنند اما حالا تمامی این زحمات در حال نابودی است!

مشکل عمومی که در حال حاضر برای تمامی گاو داران چه صنعتی و یا سنتی گریبان گیر شده است بحث کمبود نهاده است. کمبود نهاده‌ها برای گله‌ها یکسان است و بستگی به جیره غذایی که دارند وضعیتشان را تنظیم ‌و بالانس می‌کنند.گاو داران صنعتی ما به دلیل کمبود نهاده دامی این رو زها مجبورند تا بخش عمده‌ای از تولیدشان را با نهاده‌های بازار آزاد و بازار سیاه تامین کنند.

متاسفانه تورم این مدت باعث شده است که گاوداران صنعتی با کمبود نقدینگی مواجه شوند و از آن جایی که این کمبود به‌شدت به گاو داران صنعتی فشار می‌آورد لذا موجب می‌شود بحث علمی و تغذیه‌ای که روی گله انجام می‌شود مورد غفلت واقع شود.

همین کمبود نقدینگی مطمئناً در آینده تبعات بدتری خواهد داشت که البته این قضیه متأسفانه فقط مختص خراسان نیست و در کل کشور وجود دارد.

حتی گله‌های بزرگ‌ کشور هم درگیر تهیه نهاده موردنیازشان به‌صورت روزانه هستند. کمبود نهاده و کمبود نقدینگی مشکلات زیادی را برای دامدار صنعتی ایجاد کرده است و همین‌ عامل منجر به کاهش درآمد تولیدکنندگان‌ نیز شده و لذا گاوداری که تلاش کرده شیر را با بهترین کیفیت به بازار ارائه کند و مطمئناً هزینه‌های بیشتری را متحمل شدهاما سود اندکی نصیبش می شود که حتی گاهی اوقات هزینه های تولید را هم کفاف پوشش نمی دهد!

* هزینه تمام‌شده یک کیلو شیر چقدر است؟
همه عواملی که در بالا به آن اشاره کردم بهای تمام‌شده شیر خام است که رقمی حول‌وحوش ۷هزار تومان است با توجه به اینکه در گله‌های صنعتی این بها کمتر از سنتی‌ها است اما  بازهم گله‌های صنعتی ما دارند هرروز زیان ‌می‌دهند.

* آیا در پرورش گوشت قرمز هم وضعیت به همین شکل است؟
گوشت قرمز هم‌جای خودش را دارد فضای اقتصادی حاکم بر تولیدات دامی متأسفانه جوابگوی درامدها و نیاز گاو دار ما نیست.

* اگر نهاده‌های دولتی و حمایتی حذف شود فکر می‌کنید قیمت یک کیلو شیر چقدر تمام شود؟
برآورد ما بر این است که مطمئناً با این حساب جهش فوق‌العاده‌ای اتفاق خواهد افتاد.اگر قرار باشد  به سمت حذف ارز دولتی در نهاده های دامی برویم بهای تمام‌شده شیر خام به‌شدت افزایش پیدا می‌کند و همین  موضوع باعث می‌شود که ما در آینده هم تولید کننده و هم مصرف کننده را از دست بدهیم.

* چه باید کرد؟
ابتدا باید دولت تمهیداتی را  برای کنترل نرخ ارز و بازگرداندن ثبات اقتصادی به بازار در دستور کار قرار دهد. اگر دولت قادر به ثبات نرخ ارز نباشد و واردات محصولات دامی به کشور از منترلش خارج شود عملاً فاجعه ای بزرگ رخ خواهد داد.

دولت باید در ابتدا  نرخ ارز را  تثبیت کندچون ما بر اساس نرخ ارز خرید نهاده انجام می‌دهیم از طرف دیگر دولت ضروری است تا عوارض و یا قانون ممنوعیت صادرات دام و لبنیات را ثبات بخشیده و موانع بر سر راه آن را بردارد لذا در صورت توجه به این نیاز ها به طور هم‌زمان می توان به آینده این صنعت امیدوار بود اما اگر قرار باشد وضعیت به همین شکل بی ثباتی در قیمت ها پیش برودو  در نهایت نیاز تولید کننده و مصرف کننده دیده نشود و ارز ۴۲۰۰ تومانی را هم حذف کنیم به طور حتم صنعتی به نام دامداری باقی نخواهد ماند.

با توجه به رانت‌هایی که در ارز ۴۲۰۰ تومانی وجود داشته است متأسفانه در این سال‌هایی که این ارز در بازار حاکم  بود بنام‌ تولیدکننده ارز تخصیص یافت اما به کام رانت‌خوارها رسید لذا ما موافق حذف ارز هستیم‌ به‌شرط اینکه دولت بیاید و تمام جوانب کار را بررسی کند و به نقطه نظرات تولید و حمایت از تولید کننده اهمیت بدهد.

* تولید شیر به‌طور روزانه در استان چقدر است و چه مشکلاتی برای فروش آن بر سر را تولیدکننده وجود دارد؟
بحث تولید شیر در استان  چیزی حدود ۲ هزارتا ۳ هزار تن است اما نکته ای که در اینجا مهم است این که ما تولید را چگونه به دست مصرف‌کننده برسانیم؟

بزرگ‌ترین مشکل ما این است که چون مصرف‌کننده به خاطر افزایش قیمت شیر توان خرید ندارد لذا شاهد کاهش مصرف هستیم و این کاهش مصرف موجب تولید مازاد شده است. برای اینکه مازاد تولید بر مصرف را بتوانیم جبران کنیم باید بحث صادرات باز باشد تا شیر تولیدکننده روی دست تولیدکننده نماند و دولت باید در این میان فکری به حال مصرف‌کننده بردارد.

* در طی دو سال گذشته آیا با افزایش تولید روبرو بودیم یا کاهش دلیل چه بوده است؟
افزایش تولید در این مدت نداشتیم و البته می‌توان گفت کاهش چندانی هم رخ نداده چون دام جایگزین شکل گرفت اما با توجه به اینکه کشتار دام مولد طی چندماهه اخیر اوج گرفته است لذا اگر همین‌طور پیش برود مطمئناً با کاهش تولید در آینده مواجه خواهیم شد.

* تأثیر این کشتار دام‌های مولد چه زمانی تبعات خودش را نشان می‌دهد؟
نکته مهم این است که  دام‌ مولد ما در حال حاضر کاهش  پیداکرده اما تبعاتش در این زمان خیلی محسوس نیست ولی نسل بعدی ما  که باید دام‌ مولد تولید می‌کرد و تولید گوشت و تولید شیر می‌داشت در شش ماه بعد متوجه این کاهش و کمبود می‌شود و مطمئناً تولید گوشت و شیر دچار مشکل خواهد شد.

* سهم خراسان در صادرات شیر و محصولات آن به کشورهای همسایه چیست و چه مشکلاتی در این راستا دارید؟
خراسان رضوی سهمی هشت تا۱۰ درصدی محصولات دامی کشور را به خود اختصاص داده است.ما در بحث تولید شیر و گوشت به یک  مرز خودکفایی رسیده‌ایم منظورم تولید بیشتر از مصرف است اما به دلیل افزایش قیمت  افزایش خرید و مصرف نداریم‌ لذا اگر بتوان ارز از مبادی کشور وارد کنیم و با صادرات ارزش‌افزوده را بالا ببریم مطمئناً سرمایه‌گذاری در کشور بالا خواهد رفت .

در این صورت سرمایه‌گذاری به سمت تولید باکیفیت می‌رود تولید داخل زیاد می‌شود و به همان نسبت هم بازار اقتصادی رونق می‌گیرد.