دام‌های مولد در صف کشتار| تأمین نهاده همچنان در صدر مشکلات است
مشهد- طی سال گذشته مشکلات متعدد در تأمین، تولید و توزیع نهاده‌ها و همچنین افزایش هزینه‌ها بسیاری از دام‌های خراسان رضوی را راهی کشتارگاه کرد.
بازار؛ گروه استان‌ها: آمار کشتار دام سنگین مولد و غیرمولد بنا بر اعلام سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی امسال با افزایش همراه بود که این روند در خردادماه امسال با ۱۱ هزار و ۱۹۲ رأس کشتار در کشتارگاه صنعتی مشهد به اوج خود رسید.
بنا بر اظهارات مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در شرایط خشک‌سالی یکی از راهبردهای دامداران حذف دام‌های مازاد و دام‌های فاقد بازده اقتصادی است و این وضعیت منجر به ایجاد وضعیت بحرانی در کشتار دام مولد در این استان شده است.
احمد داوطلب می‌گوید: تنها در کشتارگاه صنعتی مشهد در اردیبهشت امسال ۱۱.۶ درصد دام سبک کشتار شده را دام مولد و در بخش دام سنگین نیز ۴۴ درصد کشتار را گاو شیرده تشکیل داده است که این قلع‌وقمع دام مولد در خردادماه به اوج خود رسیده است.
به گزارش خبرنگار بازار؛ کشتار و حذف دام مولدی که هنوز کارایی دارد، اقدامی غیرقابل‌جبران و تهدیدی برای تأمین امنیت غذایی کشور با به خطر انداختن ذخیره ژنتیکی دام کشور، بحرانی نمودن بازار گوشت و لبنیات با تضعیف رکن اصلی تولید این بخش یعنی دام‌های مولد و درنهایت ایجاد چالش برای اقتصاد و چرخه تولید ملی محسوب می‌شود.
بر این اساس هم‌اینک دلیل کشتار دام‌های مولد، گرانی و کمبود خوراک برای سیر کردن دام‌ها به‌عنوان آخرین و تلخ‌ترین اقدام دامداران زیر فشار اقتصادی است.
روند فزاینده این اقدام مخاطره‌آمیز که به سمت وقوع یک فاجعه ملی پیش می‌رود، آمارهای نگران‌کننده‌ای برجای گذاشته است چنانکه از ابتدای امسال تاکنون کشتار دام مولد در خراسان رضوی نسبت به پارسال ۳۰۰ درصد بیشتر شده است.
این روند با از بین بردن شغل سه هزار نفر، که به‌صورت مستقیم در صنعت دام‌پروری فعالیت داشتند و به خطر انداختن اشتغال غیرمستقیم ۲۰ هزار نفر دیگر در خراسان رضوی، وضعیت تولید شیر و پرورش دام را در این استان از سامان انداخته است.
آمار کشتار بالاست
در این راستا رئیس اتحادیه گاو داران خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار بابیان اینکه هنوز آمار کشتار دام مولد در این استان زیاد است اظهار کرد: افزایش کشتار دام مولد طی سال‌های جاری و سال گذشته کاملاً مشهود بوده و هشدارهای فراوانی هم در این خصوص داده شد اما متأسفانه توجهی به این موضوع نشده است.
فرشید صراف با اشاره به آمار کشتار دام مولد در آبان ماه سال جاری بیان کرد: در ماه گذشته نیز تعداد۴۵۰۰ رأس دام مولد در این استان کشتار شده است.
وی بابیان اینکه با این روند کشتار و افزایش نرخ کشتار دام مولد درنهایت موجب کاهش تولید لبنیات و گوشت خواهد شد ادامه داد: بسیاری از دامداری‌های استان به دلیل کاهش میزان تولید تعطیل‌شده و این خبر خوبی برای روزهای آینده نیست زیرا با افزایش جمعیت و بالا رفتن سن جامعه نیاز به لبنیات در استان بیش‌ازپیش احساس خواهد شد.
رئیس اتحادیه گاو داران خراسان رضوی با اشاره به رشد ۲۸۰ درصدی کشتار دام طی سال جاری عنوان کرد: طبق آمار کشتارگاه صنعتی مشهد که حدود ۷۳ درصد از کشتار دام استان در این مکان صورت می‌گیرد، تنها طی خردادماه امسال بیشترین حجم دام مولد با حدود ۷۴۰۰ رأس کشتار شد؛ درحالی‌که میزان کشتار دام مولد در خردادماه سال گذشته حدود ۱۶۴۰ رأس بود.
وی در مقایسه آمارها اذعان کرد: متأسفانه مقایسه این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته و آبان ماه سال ۱۳۹۸ حدود ۲۰۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
وی در پاسخ به سؤال ما مبنی بر اینکه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی چه آینده‌ای را برای این صنعت ممکن است رقم بزند نیز گفت: شاید آزادسازی ارز دولتی موجب برداشته شدن رانت‌های میلیاردی و کوتاهی دست دلالان شود اما به‌طور حتم شوک بزرگی را به این صنعت وارد خواهد کرد.
صراف افزود: آزادسازی نرخ ارز به‌طور حتم شوک و فشار اقتصادی زیادی را ابتدا به تولیدکننده و سپس به مصرف‌کننده وارد خواهد کرد.
وی با اشاره به این موضوع که حتی شاید آزادسازی قیمت‌ها منجر به حذف لبنیات از سفره مردم شود ادامه داد: در حال حاضر به هر میزانی که دولت بر نگهداری این ارز مبادرت ورزد، تفاوت ارز دولتی و ارز آزاد بیشتر خواهد شد.
صراف گفت: قیمت محصولات لبنی مانند شیر در حال حاضر واقعی نیست و با توجه به پدیده خشک‌سالی تأمین نهاده به‌خصوص برای دامداران سنتی و نیمه‌صنعتی دارای مشکل جدی است و برای دامداران صنعتی نیز تأمین نهاده به‌شدت گران است.
نهاده ارزان گران تمام می‌شود!
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: تخصیص نهاده دامی برای خراسان رضوی از بندر امام بسیار هزینه‌بر بوده و گران تمام می شود.
علی‌اکبر لبافی بابیان اینکه رانندگان خودروهای سنگین رقم جداگانه‌ای را به‌عنوان کرایه بیشتر برای حمل نهاده‌ها اخذ می‌کنند افزود: این موضوع به یکی از مشکلات تولیدکنندگان و هزینه سربار تولید خوراک دام تبدیل‌شده است.
وی در این رابطه توضیح داد: هزینه حمل جاده‌ای نهاده‌های دامی از بندر امام خمینی (ره) در خوزستان به خراسان رضوی به خاطر برخی مشکلات افزایش‌یافته است ازاین‌رو حمل آن با راه‌آهن، تنگناهای موجود را برطرف خواهد کرد.
وی در پاسخ به این سؤال که چه باید کرد و چگونه می‌توان این مشکل را حل کرد می‌افزاید: حمل نهاده تخصیص‌یافته به خراسان رضوی از بندر امام خمینی (ره) به‌صورت جاده‌ای انجام می‌گیرد درحالی‌که ظرفیت خالی ریلی استان از سرخس می‌تواند هزینه حمل جاده‌ای از بندر امام خمینی (ره) تا استان را ۴۰ درصد کاهش دهد.
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی با اشاره به این موضوع که حمل نهاده های دامی جدا از موضوع تامین آن به یکی از مشکلات اساسی و هم چنین گرانی تبدیل شده است افزود: مشکل نهاده دامی در استان خراسان رضوی جدی است و علت عمده افزایش هزینه‌های تولید در این بخش هم به نحوه حمل‌ونقل آن مربوط می‌شود.
لبافی بابیان اینکه مشکلات تولیدکنندگان به همین‌جا ختم نمی‌شود اذعان کرد: به‌طورمعمول حمل نهاده از بندر امام تا این استان با کاهش وزن؛ هزینه اضافی پشت بارنامه و ده‌ها خطر دیگر روبروست و لذا نرخ نهاده را افزایش می‌دهد اما بااین‌حال اداره کل امور مالیاتی این عدد را به عنوان کسری از هزینه های حمل نمی پذیرد.
وی ادامه داد: البته در خصوص کاهش وزنی نهاده ها در حین حمل و نقل و به دلیل کاهش رطوبت و هم چنین هزینه های پشت بارنامه در نشست دبیرخانه این شورا مقرر شد که اداره کل حمل و نقل جاده ای استان مکاتبه ای با اداره کل امور مالیاتی و ستاد تنظیم بازار استان انجام دهد تا این عدد پشت بارنامه و افت وزن بار در داخل بارنامه لحاظ شود و اداره کل امور مالیاتی هم به عنوان هزینه تمام شده حمل نهاده دامی آن را بپذیرد تا بخشی از مشکلات در این حوزه برطرف شود.
نهاده دیر می‌رسد
رئیس اتحادیه کارخانه‌ها خوراک دام خراسان رضوی که نحوه حمل و تأخیر در تحویل نهاده‌های دامی گلایه دارد به بازار می‌گوید: متأسفانه باوجوداینکه کارخانه‌های خوراک دام استان مقادیر بسیار زیادی سویا و نهاده دیگر خریداری کردند اما این محموله‌ها بیش از ۳ ماه تحویل آن زمان می‌برد.
فریدون کافی با اشاره به این موضوع که سرمایه بسیار زیادی برای خرید نهاده ا لازم است و سرمایه در گردش نیز برای بقای کارخانه‌ها حیاتی است اما متأسفانه کارخانه‌ها تحت پوشش این اتحادیه زمان بسیاری را تلف می‌کنند تأکید کرد: ارقام پشت بارنامه نیز وضعیتی را برای واحدهای تولیدی ایجاد کرده که به‌رغم زحماتی که می‌کشند، حاشیه سود کمی دارند.
وی افزود: از طرفی ارقام پشت بارنامه که باید در محاسبات سازمان‌های صمت، جهاد کشاورزی و تعزیرات حکومتی لحاظ شود؛ به دلیل اینکه اسنادی که ارائه می‌دهیم موردقبول آن‌ها نیست، لحاظ نمی شود.
کافی در خصوص حمل ریلی نهاده‌های دامی به استان نیز اظهار کرد: در سال‌های اخیر با چند شرکت ریلی و خصوصی برای حمل نهاده‌ها هماهنگ کردیم؛ اما متأسفانه به نتیجه‌ای نرسیدیم. رئیس اتحادیه کارخانه‌ها خوراک دام خراسان رضوی در خصوص درخواست این اتحادیه توضیح داد: در این راستا بار ها درخواست دادیم تا نهاده سهمیه استان توسط خطوط ریلی به دست واحدهای تولیدی برسد.
وی بیان کرد: مایکی از استان‌هایی هستیم که بیشترین مسافت را با بندر امام داریم و لذا جو و ذرتی که با ۳۰۰ تومان کرایه حمل از بندر امیرآباد در شمال کشور می‌توان حمل کرد از بندر امام با ۹۲۵ تومان کرایه حمل می‌شود و به استان می‌رسد.
کافی ادامه داد: امسال ۲۱۶۰ تن سویا از شرکت پشتیبانی امور دام خریداری کردیم؛ این رقم سهمیه کارخانه‌ها خوراک دام بود اما این شرکت اعلام کرد به خاطر مشکل در بندر امام این میزان بار را از انبار شرکت پشتیبانی در استان ترخیص خواهد کرد لذا این پرسش ایجاد می‌شود که چرا از ابتدا این اتفاق رقم نخورد و زمان از دست رفت!
مدیرعامل اتحادیه کارخانه‌ها خوراک دام استان خراسان رضوی تصریح کرد: وقتی ۳۰ درصد سهمیه نهاده دامی استان از طریق شرکت پشتیبانی وارد می‌شود، چرا سهمیه کارخانه‌ها برای حمل ریلی تخصیص داده نمی‌شود؟
کافی تأکید کرد: خواهش ما این است که تمامی سهمیه کارخانه‌ها خوراک دام برای حمل ریلی تخصیص داده شود.
خرید حمایتی از دامداران
در همین حال مدیرکل پشتیبانی امور دام خراسان رضوی برای جلوگیری از کشتار دام‌های بیشتر به‌ویژه در میان عشایر که سرمایه‌های خود را راهی کشتارگاه‌ها کرده‌اند از آغاز خرید حمایتی بره و گوساله نر از دامداران استان تا آخر سال جاری خبر می‌دهد.
سعادت علی نیا اظهار کرد: خرید حمایتی دام از دامداران با توجه به بروز خشک‌سالی‌ها در کشور از ۲۵ خردادماه سال جاری از عشایر استان آغازشده زیرا عشایر بیش از سایر دامداران متأثر از خشک‌سالی بوده و تا سوم آبان ماه سال جاری نیز ۳۲ هزار و ۱۰۹ رأس دام زنده در استان خریداری‌شده است.
وی در این رابطه گفت: در حال حاضر بره نر و گوساله نر از دامداران روستایی با معرفی‌نامه جهاد کشاورزی شهرستان‌ها خریداری‌شده و در هر بخش پرداخت به‌صورت تلفیقی انجام می‌شود. هر بره نر به قیمت هر کیلوگرم ۶۲ هزار تومان خریداری می‌شود که ۵۳ هزار تومان آن نقدی و بقیه به‌صورت کنسانتره با نرخ مصوب دولتی به دامدار پرداخت می‌شود.
مدیرکل پشتیبانی امور دام خراسان رضوی تصریح کرد: خرید گوساله نر هم به قیمت هر کیلوگرم ۵۹ هزار تومان در محل درب کشتارگاه انجام می‌شود که ۵۰ هزار تومان آن نقدی است و به ازای هر کیلوگرم دیگر آن معادل ۲.۲ کیلوگرم کنسانتره دولتی تحویل دامدار می‌شود.
علی‌نیا افزود: گوشت این دام‌ها جهت افزایش ذخایر گوشتی استان بسته‌بندی و منجمد و در طرح‌های تنظیم بازار توزیع می‌شود. خرید حمایتی دام از دامداران تا آخر سال ادامه خواهد داشت.
افزایش نگرانی ها
در حالی که دامداران ادعا می کنند به دلیل کمبود نهاده های دامی و تامین کمتر از ۳۰ درصد توسط دولت قادر به سیر کردن دام هایشان نیستند اما هنوز اقدام اساسی برای رفع این نگرانی به سرانجام نرسیده و هم چنان دام های این استان در صف کشتار قرار دارند.این در حالی است که جریان آزاد سازی ارز دولتی نیز بر دغدغه آن ها چند روزی است که افزوده و لذا اعتقاد دارند که با آزادسازی قیمت شاید نتوان شوک ناشی از افزایش قیمت ها را تحمل کرد و این صنعت به سمت نابودی کامل سوق پیدا کند.
